Z dr. Michałem Skwarzyńskim, adwokatem i pracownikiem naukowym w Katedrze Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL,

rozmawia dr Paweł Sokołowski

W jakich przypadkach można było dokonać aborcji w Polsce przed 22 października 2020 r., czyli przed wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego (TK)?

Przed wyrokiem TK aborcja w Polsce była karalna poza trzema przypadkami. Po pierwsze, ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej; po drugie, badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu; po trzecie, zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego.

Jakie są kary za nielegalne usunięcie ciąży?

Zacytuję Kodeks karny (art. 152 § 1): „Kto za zgodą kobiety przerywa jej ciążę z naruszeniem przepisów ustawy, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”. Z kolei § 2 stwierdza: „Tej samej karze podlega, kto udziela kobiecie ciężarnej pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy lub ją do tego nakłania”. Natomiast w § 3 czytamy: „Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub 2, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8”. Natomiast zgodnie z art. 153 § 1: „kto stosując przemoc wobec kobiety ciężarnej lub w inny sposób bez jej zgody przerywa ciążę albo przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza kobietę ciężarną do przerwania ciąży, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8”. W § 2 czytamy: „Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10”.

W Kodeksie Karnym jest jeszcze art. 157a, który może mieć zastosowanie wobec aborcji nieudanej, gdy dziecko przeżyje. Norma określa w art. 157a § 1: „Kto powoduje uszkodzenie ciała dziecka poczętego lub rozstrój zdrowia zagrażający jego życiu, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”. W § 2 czytamy: „Nie popełnia przestępstwa lekarz, jeżeli uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia dziecka poczętego są następstwem działań leczniczych, koniecznych dla uchylenia  niebezpieczeństwa grożącego zdrowiu lub życiu kobiety ciężarnej albo dziecka poczętego”. Z kolei § 3 wskazuje: „Nie podlega karze matka dziecka poczętego, która dopuszcza się czynu określonego w § 1”.